بازار کار و آینده شغلی رشته ژنتیک مولکولی

شناخت فرصت ها، بازار کار و آینده ی شغلی رشته ژنتیک مولکولی

امروزه رشته ژنتیک طرفداران بسیاری در بین نسل جوان چه قبل از ورود به دانشگاه جهت انتخاب رشته دانشگاهی و چه بعد از ورود به دانشگاه برای تحصیلات تکمیلی در مقطع ارشد و دکتری دارد اما معمولا دانشجویان در هر رشته ای دغدغه ی ورود به بازار کار و ایجاد درآمد پایدار و آینده شغلی خود را دارند به همین دلیل در این مقاله آموزشی سعی داریم تا به مختصری از تاریخچه، معرفی بازار کار و آینده شغلی رشته ژنتیک مولکولی بپردازیم.

علم ژنتیک در ایران هنوز نوپاست و باید تلاش های بسیاری کرد که موانع را از سر راه برداشت و برنامه ریزی های کلانی در سطح آموزش، پژوهش و خدمات رسانی در امر ژنتیک داشت تا بتوانیم شاهد پیشرفت روز افزون این علم در کشور باشیم.

در اواسط قرن 19 گریگور مندل مجموعه ای از قانون ها را به منظور توضیح وراثت صفات بیولوژیکی به صورت فرمول درآورد. فرضیه ی پایه ی این قانون ها این است که  هر صفت قابل ارث یک ارگانیسم به وسیله فاکتوری که ژن نامیده می شود کنترل می گردد.

در ابتدا قوانین مندل مورد توجه دانشمندان قرار نگرفت و برای مدتی به فراموشی سپرده شد. در سال 1900 بررسی و کشف دوباره قوانین مندل توسط پژوهشگران دیگر نشانه تولد علم ژنتیک بود، علمی که هدف آن فهم و درک این ژن ها و چگونگی عملکرد واقعی آن ها می باشد .این علم در 30 سال اولیه عمرش با سرعت شگفت انگیزی رشد کرد ولی تا دهه 1940 درک صحیح و واقعی از ماهیت مولکولی ژن و علم ژنتیک مولکولی وجود نداشت.

ما بین سال های 1952 تا 1966 ، ساختار DNA مشخص شد، کد های ژنتیکی رمز گشایی شدند و فرایندهای رونویسی و ترجمه توصیف و شرح داده شدند و می توان گفت ژنتیک و زیست شناسی مولکولی دست به دست هم داده و شاخه ای نوین از علوم زیستی به نام ژنتیک مولکولی را پدید آوردند.

ژنتیک مولکولی مطالعه ی همه جانبه ی ژن ها (ساختار ،عملکرد، تغییر و جهش در ژن ها) را پوشش می دهد. افرادی که در حیطه ی ژنتیک مولکولی فعالیت می کنند با استفاده از تکنیک های مولکولی برهمکنش پیچیده ی درون و بین ژن ها را بررسی می کنند .

ژنتیک مولکولی در اواخر دهه 1960 به دلیل پیشرفته نبودن تکنیک های تجربی و آزمایشگاهی با یک دوره رکود دنبال شد، اما در اوایل دهه 1970 انقلابی در در بیولوژی رخ داد و روش تکنولوژی DNA  نوترکیب یا مهندسی ژنتیک که در رأس آن ها فرآیند کلونینگ ژن قرار دارد منجر به شروع دوره های وسیع تری در علم ژنتیک و ظهور تکنیک های سریع و کارآمد توالی یابی DNA  شدند که تعیین ساختار ژن های خاصی را امکان پذیر ساخت.

در اواخر قرن بیستم با انجام پروژه های بزرگ تری، مثل پروژه ژنوم انسان تکمیل شدند. این دستاورد ها مسیر را برای مطالعه تنظیم بیان ژن ها فراهم کرد. در طول دهه 1980 یک تکنیک ساده ی هوشمندانه به نام واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) ظهور کرد که به عنوان یک مکمل بی نقص برای کلونینگ ژن عمل می کند و بسیاری از کار ها را که انجام آن ها با روش کلونینگ ژن مشکل بودند را آسان تر نمود.

تکنیک های ژنتیک مولکولی رایج شامل : استخراج اسید های نوکلئیک ( DNA,RAN )، انواع واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) از قبيل (RT- Master PCR , Real Time PCR , ARMS-PCR , TetraARMS-PCR و…)، طراحی پرایمر، الکتروفورز ژل آگارز و پلی آکریل آمید می باشد.

هم چنین تکنیک های پیشرفته تری همانند انواع تکنیک های توالی یابی DNA (سکوئنسینگ) از Sanger گرفته تا سکوئنسینگ های نسل جدید NGS و نسل سوم و انگشت نگاری (DNA Fingerprinting)DNA و … در حیطه ی علم ژنتیک مولکولی می باشد.

برای یادگیری تکنیک های کار در آزمایشگاه و دوره های کارآموزی و کاورزی ژنتیک مولکولی

از طریق لینک دوره های آموزشی تخصصی آزمایشگاه می توانید اقدام نمایید.

بازار کار، آینده شغلی و ایجاد درآمد رشته ژنتیک مولکولی برای دانش آموختگان آن بسیار متنوع و گسترده است.

امروزه پزشکی فرد محور با بهره گیری از علوم مختلف به ویژه ژنتیک پنجره جدیدی در حوزه ی پزشکی گشوده و در حال پیشرفت روز افزون است بنابراین انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور، اکثر تشخیص های پزشکی حتی در بیماری های غیر ژنتیکی، ساخت واکسن ها به منظور پیشگیری و حتی درمان اکثر بیماری ها از طریق ژنتیک صورت گیرد و در واقع شخصی سازی ژنوم به واقعیت تبدیل شود و امید است که ژن درمانی در 10 سال آینده تحقق پیدا کند تا بسیاری از بیماری های لاعلاج را درمان شوند.

• تدریس در مؤسسات آموزشی

شما می توانید در صورت تسلط به تکنیک های مختلف وابسته به علم ژنتیک و علاقه مندی به تدریس، در مراکز آموزشی مثل کلاس های کنکور و در صورت اخذ مدرک دکتری در مؤسسات آموزش عالی در دانشگاه ها تدریس کنید.

• آزمایشگاه های ژنتیک پزشکی

دانش آموختگان ژنتیک مولکولی می توانند در بخش مولکولی آزمایشگاه های ژنتیک پزشکی که امکان تشخیص انواع بیماری های ژنتیکی و سرطان ها را دارند، مشغول به کار شوند که این تست های مولکولی جهت تشخیص بالینی در افراد مبتلا، تعیین وضعیت ناقل و تشخیص پیش از تولد/PGD به کار می رود.

• آزمایشگاه های تحقیقاتی ژنتیک

مراکز پژوهشی دولتی و خصوصی زیادی در حال حاضر دایر شده اند که هدف آن ها انجام پروژه های فناوری و تحقیقاتی، پایان نامه های دانشجویی، کارگاه های آموزشی و دوره های کارآموزی جهت ارتقاء سطح علمی دانشجویان و آماده سازی آن ها برای ورود به بازار کار و ارائه ی خدمات در حوزه ی ژنتیک می باشد.

• مؤسسات تحقیقات کشاورزی و اصلاح نباتات

با علم ژنتیک می توان تغییراتی در ساختار ژنتیکی گیاهان جهت بهبود کیفیت توارثی گیاهان زراعی برای افزایش ارزش اقتصادی آن ها به نفع بشر انجام داد. جذب متخصصین ژنتیک در حیطه کشاورزی و اصلاح نباتات، یکی از فرصت های شغلی مناسب می باشد.

• صنایع واکسن سازی و صنایع دارویی
  

تولید DNA واکسن ها (نسل سوم واکسن ها)  که وکتورهایی هستند که در سلول ها رونویسی می شوند و با بیان ژن همراه خود باعث تحریک سیستم ایمنی علیه میزبان می شوند و داروهای نسل جدید می تواند وابسته به علم ژنتیک باشد.

• پزشکی قانونی

روش تعیین هویت ژنتیکی که اکثرا در آن ها از توالی های کوتاه تکرار شونده(STR) استفاده می شود و کاربرد فراوانی در مسائل حقوقی، قانونی و جنایی دارد یک دیگر از فرصت های شغلی است.

• شرکت های دانش بنیان و استارتاپ های حوزه ی علوم زیستی و ژنتیک

وظیفه ی این شرکت های نوپا و دانش محور تولید محصولات و ارائه خدمات با ایده ها ی خلاقانه و هزینه به مراتب کم تر و ایجاد توسعه و ارزش آفرینی و کار آفرینی در حوزه علوم زیستی و ژنتیک است. افراد مستعد و پر تلاش در زمینه ژنتیک می توانند جذب شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها شوند.

اما قبل از پیدا کردن فرصت های شغلی و تحصیلی، به یک رزومه مناسب نیاز داریم.

چگونه می توانیم رزومه علمی خود را ارتقا دهیم؟

در این مطلب سعی شد که به نکات مثبت شغلی رشته ژنتیک پرداخته شود تا دانش آموختگان نا امید نشوند و بدانند که با ارتقای سطح دانش و مهارت های خود می توانند در زمینه های مختلفی فعالیت کنند و به افعالی که در کشور ما بسیار رایج است و با “ن” شروع می شوند نیز به هیچ عنوان اهمیت ندهند و با علاقه به تحصیل در این رشته فوق العاده بپردازند…

بیشتر بخوانید:

• دستگاه ها و تجهیزات آزمایشگاه ژنتیک مولکولی