۳۰ فروردین 1401مصادف با زاد روز حکیم اسماعیل جرجانی، بنیانگذار و پدر علوم آزمایشگاهی و همچنین تقدیر از زحمات و تلاش‌های سپیدپوشان عرصه‌ی سلامت به عنوان روز آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی تعیین شد.
و اما اکنون در سال 2022 به دلیل شرایط بحرانی پیش آمده و اپیدمی کرونا ویروس، بی تردید هر قدمی که برای تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه برداشته می شود بر ذهن بیدار و قاموس ماندگار تاریخ نگاشته خواهد شد. لذا لازم می دانیم از زحمات و تلاش های مستمر حوزه بهداشت و درمان- مدافعان حوزه سلامت اعم از اساتید، پزشکان، پرستاران، بهیاران، نیروهای خدماتی و…که از زمان شیوع ویروس کرونا بدون هیچ چشم داشتی در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی حضور فعال داشته اند و برای تامین، حفظ و ارتقای سلامت مردم کوشش نمودند و از جان خود مایه گذاشته اند، تشکر و قدردانی نماییم.
اهمیت علوم آزمایشگاهی
محققان آزمایشگاه های بالینی هر روز متعهد به ارائه نتایج آزمایش با کیفیت بالا و دقیق هستند که برای تشخیص، نظارت و پیشگیری از بیماریها ضروری است. آنها نه تنها خدمات مشاوره ای مهمی را به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی و بیمارانشان از طریق ارتباط انتخاب آزمایش مناسب و تفسیر داده های آزمایشگاهی ارائه می دهند، بلکه کمک قابل توجهی به رفاه جوامع خود می کنند. تعهد به خدمات فراتر از دیوارهای آزمایشگاه است و تأثیر آن بسیار گسترده است.
علوم آزمایشگاهی، سرنخ هایی را در تشخیص و درمان بیماری ها،بدست می آورد. متخصصان علوم آزمایشگاهی، کارآگاهان دنیای مراقبت های بهداشتی هستند. آنها با به بدست آوردن سرنخ هایی در تشخیص و درمان بیماری در حفظ شیوه زندگی سالم کمک شایانی می کنند. سرنخ هایی برای حل اسرار بیماری ها در بدن ما یافت می شود. آزمایشات آزمایشگاهی، ترکیب خون، ادرار و سایر مایعات بدن و بافت های بدن را برای علائم هشدار دهنده اولیه بیماری نظارت می کند.
متخصصان علوم آزمایشگاهی، آزمایش هایی را انجام می دهند که برای سلامت ما بسیار با اهمیت هستند. اگر چه آنها نسبت به پزشکان و پرستاران زمان کمتری را با بیماران صرف می کنند، اما به همان اندازه در سلامت بیماران نقش مهمی ایفامیکنند. به عنوان اعضای حیاتی تیم مراقبت های بهداشتی، آنها نقش مهمی در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای کمک به بهترین مراقبت از بیمار بیمار یا آسیب دیده ایفا می کنند. آنها رضایت زیادی را در کار خود پیدا می کنند، دانستن اینکه به دیگران کمک می کنند و زندگی را نجات می دهند.
حکیم اسماعیل جرجانی کیست؟
حکیم اسماعیل جرجانی در ۴۳۴ ه ق در گرگان(جرجان) دیده به جهان گشود و ۵۳۱ ه ق در مرو درگذشت. وی از خانواده سادات حسینی بود که از اصفهان به گرگان کوچ کرده بودند. جرجانی در اوایل جوانی به نیشابور، که مرکز خراسان بود، رفت. نیشابور گذشته از آنکه منزلگاه طغرل سلجوقی و پایگاه او برای تاخت و تازهایش به غرب ایران بود، مرکز عمده فرهنگی آن زمان به شمار می‌رفت. جرجانی برای تحصیل علم و مخصوصا فراگرفتن حدیث به نیشابور رفت که در آن سال‌ها محدث و عارف بزرگ زمان، ابوالقاسم قشیری (۶۷۳ تا ۵۶۴ ه. ق) در آن شهر، خلق و خواص را به فراخور حال ارشاد می‌کرد.
شخصیت جرجانی از ورای آثارش مشهود است. مردی دقیق در حد وسواس، خوشخو، خوش برخورد، موشکاف و اهل میانه روی و عارف بود. بیهقی او را «مردی جدی، یار و همراه و سخاوتمند» وصف کرده است. در واقع مردی بود که در جامعه و با جامعه خود می زیست و به هیچ روی محصور در مطالعات و تالیفات خود نبود.
ابن ابی‌اصیبعه او را «پزشکی بزرگ که دارای شایستگی بسیار و علم فراوان بود» معرفی کرده است. او پزشک دربار بود و در این مقام، افزون بر درمان معمولی رایج در آن عصر، رایزن دربار در رشته‌های مختلف نیز بود و به هرگونه پرسش سلطان درباره علوم ط‌بیعی پاسخ می‌گفت. او همچنین پزشک نظ‌امی نیز بود و این از فصلهایی از کتابش که به زخمهای سوارکاران و آسیبهای پوست و زخمهای ناشی از جنگ اختصاص داده است، معلوم می‌شود.
اهمیّت آثار سیّد اسماعیل جرجانی در این است که پس از چند سده که مجموعه‌های بزرگ پزشکی همچون کامل الصّناعه علی بن عبّاس مجوسی اهوازی و الحاوی و المنصوری محمّد بن زکریّای رازی و قانون ابن سینا به زبان عربی در دسترس جویندگان علم پزشکی بود آثار جرجانی با زبان فارسی جلوه‌ای خاص به خود گرفت و آنان که عربی نمی‌دانستند به آسانی می‌توانستند از این آثار بهره‌مند گردند.
جرجانی برای اینکه امر را بر جویندگان علم دشوار نسازد کوشید تا اصطلاحات عربی را هم همپایه مصطلحات فارسی در آثار خود بیاورد و در آغاز ذخیره تصریح می‌کند به اینکه: «اگرچه این خدمت به پارسی ساخته آمده است لفظ های تازی که معروف است و بیشتر مردمان معنی آن دانند و بتازی گفتن سبکتر باشد آن لفظ هم بتازی یاد کرده آمد تا از تکلّف دور‌تر باشد و بر زبان‌ها روان تر.
اهمیت حکیم جرجانی در پزشکی
۱- حکیم جرجانی یک طبیب ایرانی است.
۲- یک پزشک مسلمان می‌باشد.
۳- اولین طبیبی است که پس از ابن‌سینا کلیه فصول پزشکی را مورد بحث و گفتگو قرار داد و بر دانش گذشتگان افزوده است.
۴- بخش اعظم کتابهای خود را به زبان فارسی تالیف کرده که تا آن زمان کسی به این وسعت به تدوین متون پزشکی به زبان فارسی اقدام نکرده بود و کتابهای وی بخصوص ذخیره متنی اساسی و ماندنی در علوم پزشکی و ماخذی برای اصطلاحات این رشته و حوزه‌های مربوط می‌باشد.
آن هنگام که مثبت و منفی تو دنیایی را زیرو رو می کند
آن هنگام که حق لمس سلول ها فقط از آن توست و تویی
که نظاره گر عظمت خدا درون میکروسکوپ هستی
ای ارزشمند روزت مبارک
