روز جهانی DNA، مناسبتی ویژه برای بیولوژیست ها
موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسان(NHGRI) آمریکا، پس از تصویب قطعنامه های همزمان کنگره 108 مبنی بر تعیین روز 25 آوریل به عنوان روز DNA نامگذاری کرد. هدف از روز ملی DNA این است که به دانش‌آموزان، معلمان و عموم مردم فرصتی برای یادگیری و جشن گرفتن آخرین پیشرفت‌ها در تحقیقات ژنومی ارائه دهد و کشف کنند که چگونه این پیشرفت‌ها ممکن است بر زندگی آنها تأثیر بگذارد.
هر ساله جشنی به همین مناسبت در آمریکا برگزار می گردد. این روز یادآور سالگرد اکتشاف “جیمز واتسون” و “فرانسیس کریک” و همچنین پروژه ژنوم انسان است که 13 سال به طول انجامیده بود و در آن زمان کامل شد.(تنها بخشی از آن به دلیل هزینه های بسیار بالا باقی ماند). جیمز واتسون و فرانسیس کریک پس از کشف ساختار سه بعدی DNA یک ماکت نمادین از آن ساختند و نتایج آزمایشات را که توسط پراش پرتو X در سلول به دست آورده بودند در مجله Nature چاپ نمودند.
کشف ساختمان سه بعدی نتیجه‌ی کار پژوهشی جیمز واتسون و فرانسیس کریک به تنهایی نبود بلکه حاصل تلاش، پژوهش و کنار هم قرار دادن یافته‌های دیگر محققان خم بوده است از جمله: یوهانس فردریک مایشر، پزشک سوئیسی که اسید نوکلئیک را کشف کرد و نشان داد که این ماده در هسته‌ی همه‌ی سلول‌ها وجود دارد. فوبوس لون پزشک و شیمیدان روسی که ساختمان شیمیایی اسیدهای نوکلئیک را معرفی کرد، اروین چارگاف، شیمیدان استرالیایی که مقدار بازهای آلی را در DNA جانداران گوناگون سنجید، لینوس پاولینگ ، شیمیدان بزرگ آمریکایی که روی ساختمان پروتئین‌ها کار می‌کرد و حانم روزالیند فرانکلین، شیمی فیزیکدان انگلیسی که از بلور DNA عکس پراش پرتوی ایکس تهیه کرد.
در روز جهانی DNA چه می گذرد و چه رویدادهایی برگزار می شوند؟
هدف رویدادهای روز ملی DNA کمک به سازمان‌ها برای مشارکت در همکاری‌های محلی و ملی و کسب شناخت ملی از رویدادهایشان است. شرکای روز ملی DNA موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسان، انجمن آمریکایی ژنتیک انسانی(ASHG) و انجمن ملی مشاوران ژنتیک (NSGC)، هر دو دارای پایگاه های اطلاعاتی آنلاین هستند تا به متخصصان ژنتیک علاقه مند به مشارکت در آموزش و اطلاع رسانی دسترسی پیدا کنند.
یکی از برنامه های انجمن آمریکایی ژنتیک انسانی مسابقه مقاله نویسی(انشا) روز DNA است که برای دانش آموزان کلاس های 9 تا 12 در سراسر جهان آزاد است و از دانش آموزان می خواهد که مفاهیم مهم در ژنتیک را بررسی کنند، سؤال کنند و در مورد آنها فکر کنند.
پروژه “آموزش تکامل از طریق نمونه های انسانی” توسط موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان(NMNH) رونمایی شده است. این پروژه ابزارهای قوی برای آموزش تکامل و زیست شناسی ایجاد کرده است. چهار واحد اصلی آموزشی آن بر موارد زیر تمرکز دارد: سازگاری با ارتفاعۀ، مالاریا، تکامل رنگ پوست انسان و انسان بودن به چه معناست؟!
همچنین مجموعه ای از منابع یادگیری تعاملی است که به طور رایگان در وبسایت پروژه Genome: Unlocking Life’s Code قابل دسترسی است. این تعامل با شعار “سفر ژنومی ما را دنبال کنید” با مروری بر مهاجرت انسان در سراسر آفریقا و فراتر از آن آغاز می شود و شامل پنج مینی گیم(بازی کوچک) متمرکز بر موضوعات توسعه انسانی است.
پایگاه اطلاع رسانی بیماری های ژنتیک و نادر (GARD) نیز انبوهی از اطلاعات آنلاین با دسترس آسان درباره بیماری های ژنتیکی و نادر ارائه می دهد که از منابع NIH، متون پزشکی، مجلات علمی، سایت های حمایت از بیماری و پایگاه های داده پزشکی تهیه شده است. مناسب برای معلمان، دانش آموزان و عموم مردم علاقه مند به بیماری های نادر و درمان آنها – این منبع اطلاعات قابل اعتماد و به روزی را ارائه می دهد.
تصاویر سه بعدی چشم جادویی(MagicEye) از ژنوم: تصاویری با موضوع ژنتیک که دارای اتواستریوگرام هستند. در کنار حس خوب، ممکن است این تصاویر برای شما ایجاد سرگیجه کند! این تصاویر جلوه سه بعدی کامل را بر روی صفحه کامپیوتر یا زمانی که بر روی یک چاپگر رنگی معمولی چاپ می شوند را به تصویر می کشند.
از بیولوژیست ها بپرسید! عنوان برنامه ایست که توسط دانشگاه ایالتی آریزونا اساساً برای استفاده دانش آموزان و معلمان و یادگیرندگان ایجاد شده است. این ابزار به کاربران این امکان را می دهد که سوالات مربوط به زیست شناسی را از متخصصان این حوزه که داوطلبانه وقت خود را برای پاسخ دادن اختصاص می دهند بپرسند.
اوریگامی DNA (نوعی کاردستی با تا زدن کاغذ در ژاپن): یکی دیگر از برنامه های پرطرفدار روز جهانی DNA است که توسط موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی برگزار می شود.
