کنفرانس هنگ کنگ برای پروفسور هی جیانکوی دردسرساز شد
پروفسور هی جیانکوی فردی که او را انیشتین چینی و ایلان ماسک چین می نامند استاد دانشگاه Southern University of Science and Technology در کشور چین است. او که در سال 1984 از خانواده ای کشاورز در استان هونان به دنیا آمد، همیشه توسط خانواده و دوستانش به عنوان فردی باهوش و باهوش توصیف شده است. در مصاحبه با رسانه های محلی، او گفته است که ترجیح می دهد تعطیلات خود را در آزمایشگاه بگذراند.
هی جیانکوی، در سال ۲۰۱۰ PhD خودش را در رشته ی بیوفیزیک در دانشگاه رایس ایالات متحده دریافت کرد و بعد از آن تحقیقات دوره ی فوق دکترا خود را در دانشگاه استنفورد در زمینه توالی یابی ژنوم پرداخت گذراند. وی در سال ۲۰۱۲ به چین برگشت و آزمایشگاه خودش را در SUSTech تاسیس کرد.
او به کشوری بازگشت که به زودی با استفاده از فناوری موسوم به Crispr-Cas9 در خط مقدم ویرایش ژن قرار گرفت. چین یکی از معدود کشورهایی در جهان است که آزمایشاتی را روی انسان با کریسپر انجام داده است. از اوایل سال 2015، سلول های DNA ویرایش شده به بیماران سرطانی تزریق شده است. پکن ویرایش ژن را به عنوان یک صنعت کلیدی در برنامه پنج ساله توسعه علم و فناوری خود برای سال های 2016 تا 2020 گنجانده است.
قسمت جنجالی ماجرای هی جیانکوی از ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ شروع شد؛ در این روز وی در کنفرانسی علمی در کشور هنگ کنگ از نوزادانی به نام لولو و نانا صحبت کرد که ژنوم آنها را با استفاده از روش کریسپر و در رحم مادر دستکاری یا اصلاح کرده بود و زمان تولدشان را هم اعلام کرد. اما فقط ۳ روز بعد یعنی در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۸،مسئولان چینی تمام فعالیت های تحقیقاتی هی جیانکوی رو به حالت تعلیق درآوردن. آنها اعلام کردن که کار جانکوی بسیار منفور و ناپسند و مداخله گرانه در طبیعت بوده و نقض قانون ملی چین هست.
هی جیانکوی، اسپرم و تخمک را از زوجها گرفت و با تخمک و اسپرم لقاح آزمایشگاهی انجام داد و سپس ژنوم جنینها را با استفاده از تکنیک کریسپر ویرایش کرد. در این ویرایش ژنی به نام CCR5 را هدف قرار داد که پروتئینی را که HIV برای ورود به سلول ها استفاده می کند کد می کند. او در تلاش بود تا فنوتیپ یک جهش خاص در ژن CCR5-Δ32 را بازتولید کند که افراد کمی به طور طبیعی دارای آن هستند و احتمالاً مقاومت ذاتی در برابر HIV ایجاد می کند.
با این حال، به جای معرفی جهش شناخته شده CCR5-Δ32، او یک جهش تغییر چارچوب را معرفی کرد که قصد داشت پروتئین CCR5 را کاملاً غیرعملکردی کند. به گفته او، لولو و نانا هر دو نسخه عملکردی و جهش یافته از CCR5 را با توجه به موزاییسم ذاتی در وضعیت ژرم لاین حمل کردند.
اما جیانکوی عقیده داشت که اشتباهی رخ نداده است. هرچند که اقدامش مجادله برانگیز است و در ویدئویی که از خودش منتشر کرد گفت پدر دوقلوها (لولو و نانا) به ویروسHIV مبتلا بود و اون فقط خواسته است که بچه ها سالم به دنیا بیایند و جلوی ابتلای دوقلوها به ویروس HIV گرفته شود. اما با این حال علاوه بر مسئولان چینی، دانشگاه محل فعالیت هی جیانکوی هم اون رو از فعالیت بازداشت و نه تنها از وی حمایت نکرد بلکه حقوقش را هم قطع کرد!
جهان علم نیز نسبت به این خبر واکنش نشان داد. از جنیفر دودنا که ابداع روش کریسپر با او بوده تا کمیته بازبینی علمی MIT این اقدام را محکوم کردن. آنها می گفتند این کار برخلاف موازین اخلاقی هست چون تغییرات ژنتیکی را نسل های آینده به ارث می برند و شاید در نهایت تمام خزانه ی ژنتیکی از این بابت متاثر شوند.
مقامات چینی کار هی جیانکوی، دانشمندی که مدعی ایجاد اولین نوزادان ویرایش شده ژنتیکی در جهان است، نقض قوانین چین اعلام کرده و خواستار تعلیق کلیه فعالیتهای مرتبط با آن شدند. ویرایش ژنتیکی شده نوزادان که توسط رسانه ها گزارش شد آشکارا قوانین و مقررات مربوطه چین را نقض کرد. همچنین اصول اخلاقی که جامعه دانشگاهی به آن پایبند است را نقض کرده است. همچنین اعلام کردند که او به دلیل جعل اسناد و رفتار غیراخلاقی مجرم شناخته شده است. او به سه سال زندان با سه میلیون یوان جریمه (430000 دلار آمریکا) محکوم شد.
ویلیام هورلبات، یک متخصص اخلاق زیستی در دانشگاه استنفورد که از یک کنفرانس اخلاقی در سال گذشته با او در تماس بوده است، گفت: «می دانستم که این هدف بلندمدت او بود، من فقط فکر نمی کردم که او اینقدر بی احتیاطی کند.
کمیته سازماندهی کنفرانس، اجلاس بینالمللی ویرایش ژنوم انسانی، اظهارات این دانشمند را «غیر منتظره و عمیقاً ناراحتکننده» خواند و یک ارزیابی مستقل را برای پیگیری این موضوع توصیه کرد. حتی اگر اصلاحات تأیید شود، این رویه غیرمسئولانه بوده و با هنجارهای بین المللی مطابقت نداشته است. این کمیته گفت نقصهای آن شامل نشانههای پزشکی ناکافی، پروتکل مطالعه ضعیف، عدم رعایت استانداردهای اخلاقی برای حفاظت از افراد مورد تحقیق و عدم شفافیت در توسعه، بررسی و اجرای روشهای بالینی است.
در بیانیه ای در روز پنجشنبه مقامات کمیسیون بهداشت ملی چین روز پنجشنبه وعده دادند که “بررسی و برخورد با هر گونه رفتار غیرقانونی” توسط او. انجمن علم و فناوری چین وابسته به دولت گفت که این حادثه “به شدت به تصویر و منافع” جامعه علمی چین آسیب می رساند و “خشمگینی و محکومیت مردم و نهادهای درگیر” را ابراز کرد. دانشمندان چینی خواستار مقررات جامع برای جلوگیری از این نوع تحقیقات در آینده شده اند.
هی کایون گفت: “بهبود هر قانونی از اکتشاف ناشی می شود. چیزی اتفاق می افتد. یک حفره را نشان می دهد و ما آن را برطرف می کنیم. این چیزی است که ما دانشمندان میخواهیم: سوق دادن صنعت در مسیر درست.
این تعلیق در پی محکومیت بین المللی دانشمندانی است که معتقدند رفتار دکتر او غیراخلاقی بوده است. آنها می گویند که سؤالات بی پاسخ جدی در مورد ایمنی ویرایش جنین وجود دارد و باید اطمینان حاصل شود که چنین تحقیقاتی به روشی شفاف و نظارت شده انجام می شود تا از این فناوری سوء استفاده نشود.
آقای شو قبلاً گفته بود که مقررات چینی صادر شده در سال 2003 انجام آزمایشهای ویرایش ژنی روی جنینها را برای اهداف تحقیقاتی مجاز میداند، اما تنها در صورتی که این افراد مورد بررسی این آزمایشها بیش از 14 روز زنده نمانند. گروهی متشکل از 122 دانشمند چینی با صدور بیانیه ای، اقدامات دکتر او را “دیوانه” و ادعاهای او را “ضربه بزرگی به شهرت جهانی و توسعه علم چین” خواند.
در دومین اجلاس بین المللی ویرایش ژنوم انسانی در هنگ کنگ در روز چهارشنبه، دکتر هی جیانکوی اذعان کرد که دانشگاه خود در چین را از تحقیقاتی که انجام می دهد آگاه نکرده است. او گفت که در ابتدا هزینه این تحقیق را خودش پرداخت کرده است، سپس بعداً از بودجه دانشگاه خود پرداخته است.
دکتر جیانکوی هی در برابر پیشنهاداتی مبنی بر اینکه در مورد کار خود مخفیانه بوده است مخالفت کرد و گفت که جنبه های مقدماتی آن را در کنفرانس ها ارائه کرده و با دانشمندان در ایالات متحده و جاهای دیگر مشورت کرده است. او گفت که تحقیقات خود را برای بررسی به یک مجله علمی ارسال کرده است.