اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها: تسهیل پاسخ ایمنی و دیگر کاربردهای گسترده آن ها
- خاصیت ضد میکروبی
باکتری های پروبیوتیک مثل بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس دارای خواص ضد میکروبی می باشند. لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم خاصیت جلوگیری از بسیاری بیماری های حاصل از میکروب های بیماریزا در غذا را از خود نشان داده اند و این موضوع کاملا به اثبات رسیده است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که استفاده از شیرهای تخمیر شده توسط لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم خاصیت پیشگیری و کنترل کنندگی در برابر عفونت های روده ای دارند.
سازوکار مهارکنندگی دو باکتری عبارت است از تولید مواد بازدارنده و ضد میکروبی (اسیدهای آلی، پراکسید هیدروژن، ضد باکتری ها، آنتی بیوتیک ها و دکانژوگه کننده اسیدهای صفراوی) و ایجاد رقابت برای جذب غذا و اشتغال سایت های ویژه در روده با ریزسازواره های مضر.
PH پایین ماست در نتیجه تولید اسید لاکتیک و مقدار کم اسید استیک توسط این باکتری ها است. همچنین این مواد تاثیر باکتریواستاتیک (مانع از تکثیر باکتری های بیماری زا و فاسد کننده) و یا باکتری کش دارند. باکتری های پروبیوتیک تاثیر ضد میکروبی بسیار زیادی را در مقابل باکتری های گرم مثبت نظیر استافیلوکوکوس آرئوس و کلستریدیوم پرفرنژانس نسبت به باکتری های گرم منفی نظیر سالمونلا تیفی موریوم و اشرشیاکلی نشان می دهند.
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها:
- کاهش عدم تحمل لاکتوز
ناتوانی در هضم لاکتوز توسط افراد به سبب کمبود یا عدم حضور آنزیم β- گالاکتوزیداز در سامانه گوارش آن ها می باشد که مسئله سبب به وجود آمدن درد شکمی با شدت های گوناگون در افراد مختلف می شود. بعضی از باکتری های لاکتیک اسید و باکتری های پروبیوتیک مثل لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم این آنزیم را تولید می کنند. این آنزیم سبب هیدرولیز لاکتوز(قند شیر) شده و در نتیجه قدرت تحمل فرآورده های شیری را برای افراد فاقد این آنزیم بیشتر می کنند. این کاربرد مربوط به هضم داخل روده ای توسط آنزیم β- گالاکتوزیداز است.
از طرفی دیگر بعضی از باکتری های لاکتیک اسید، لاکتوز را به وسیله ی فسفو- β- گالاکتوزیداز هیدرولیز می کنند که البته کارائی آنزیم قبلی را ندارند. سوء جذب لاکتوز شرایطی است که در آن لاکتوز به صورت کامل به اجزای مونوساکاریدی (گلوکز و گالاکتوز) تجزیه نمی گردد. اغلب سوء جذب های لاکتوز سبب درد شکمی(معده ای) بعد از مصرف فرآورده های شیری و شیر تخمیر نشده می شود.
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها:
- کاهش سطح کلسترول سرم خون
مصرف شیر تخمیر شده سبب کاهش کلسترول سرم می شود. برای افراد دارای کلسترول بالا، کاهش مشهود سطح کلسترول پلاسما سبب پایین آمدن بسیار زیاد ریسک حملا قلبی می شود. مکان اصلی برای سوخت و ساز کلسترول کبد می باشد، ولی مقدار قابل ملاحظه ای نیز در روده متابولیزه می شود. گونه های خاصی از لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بعضی از گونه های بیفیدوباکتر توانایی کاهش مقدار کلسترول را در طول روده دارند. کلسترول با نمک های دکانژوگه شده صفراوی به دلیل کاهش PH(ناشی از تولید اسید لاکتیک توسط باکتری های لاکتیکی) رسوب می کند. نقشی که کشت های بیفیدوباکتر در کاهش کلسترول دارند هنوز کاملا مشخص نشده است.
کلسترول سرم با مصرف HMG-کوآ-ردوکتاز تولید شده توسط بیفیدوباکتر کم می شود. تئوری دیگر این است که لاکتوباسیلوی اسیدوفیلوس سبب دکانژوگه شدن اسید صفرا به اسید های آزاد شده و اسیدهای آزاد زودتر از روده دفع می شوند. دفع نمک های آزاد صفراوی از بدن، سبب سنتز اسیدهای صفراوی از کلسترول شده و این امر سبب کاهش غلظت کلسترول در بدن می شود.
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها
- فعالیت ضد جهشی
ارتباط معکوس بین شیوع سرطان و مصرف فرآورده های شیری تخمیری ثابت شده است. مطالعات آزمایشگاهی فعالیت ضد جهشی شیر تخمیر شده را در برابر طیف وسیعی از مواد جهش زا از قبیل4-نیترو-ان-اکساید و 2-نیتروفلورسانس و بنزوپیرن ثابت می کند. این فعالیت در برابر گستره ای از مواد جهش زا و پیش جهش زا در سیستم های گوناگون آزمایشی برروی سلول های پستانداران و میکروب ها مشاهده شده است. سازوکار ضد جهشی باکتری پروبیوتیک هنوز کاملا مشخص نشده است.
شاه و لانکاپوترا در سال 1997 روی فعالیت ضد جهشی اسید هایی نظیر استیک، لاکتیک، پیروویک و بوتیریک بر 9 نوع از ماده جهش زا و پیش جهش زا تحقیق کردند. اسید بوتیریک فعالیت ضد جهشی بیشتری نسبت به اسید لاکتیک یا اسید پیروویک نشان داد. با این مطالعات ثابت شد که اسید بوتیریک مانع از اثرات سرطان زا بر روی مولکول DNA می شود. این دانشمندان گزارش دادند که باکتری پروبیوتیک زنده خاصیت ضدجهشی بالاتری نسبت به سلول های مرده در مقابل مواد جهش زا داشتند.
در این روش پیشنهاد شد که سلول های باکتری زنده قابلیت تبدیل دارند و یا مواد جهش زا را به هم متصل می کنند. این تبدیل ها مختص باکتری پروبیوتیک زنده، دائمی و ثابت بوده و برای سلول های مرده موقتی است. اهمیت مصرف باکتری زنده پروبیوتیک و بقاء آن ها در روده برای مهار تولید مواد جهش زا ثابت شده است.
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها:
- فعالیت ضد سرطانی
باکتری های اسید لاکتیک و فرآورده های تخمیر شده ای که آن ها ساخته شوند فعالیت ضد سرطانی بالقوه ای دارند. باسیلوس لانگوم و باسیلوس اینفتیس از عوامل موثر ضد تومور هستند. این پدیده ممکن است ناشی از عملکرد آنزیم های باکتری، فعالیت سیستم ایمنی میزبان و کاهش PH روده باشد. اثر ضد سرطانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس توسط گورباخ و همکاران در سال 1987 اعلام شد. مکمل های رژیم غذایی شامل سلول های زنده و فعال لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس میزان بتاگلوکورونیداز، آزوردوکتاز، نیتروردوکتاز و نیز آنزیم های باکتریایی منجر به محدود شدن تبدیل مواد پیش سرطان زا به عوامل سرطان زا می شوند.
تاثیرات ضد سرطانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس یا بیفیدوباکتر ناشی از کاهش مواد پیش سرطان زا و فعالیت سیستم ایمنی بدن است. کاهش غلظت مواد پیش سرطان زا به وسیله باکتری پروبیوتیک منجر به کاهش سرعت تولید نیتروزآمین ها می شود. باکتری های پروبیوتیک منابع تولید مواد پیش سرطان زا یا آنزیم های تبدیل به مواد سرطان زا را حذف می نمایند.
مشاهده شده است که باکتری های پروبیوتیک به میزان زیاد خاصیت سرطان زایی نیتروزآمین ها را کاهش می دهند. این عمل می تواند به جذب شدید مواد سرطان زا توسط انواع اصلی باکتری پروبیوتیک نظیر باسیلوس برویس باشد.
به طور کلی عمل ضد توموری پروبیوتیک ها به جلوگیری آن ها از افزایش مواد سرطان زا و پیش سرطان زا، مهار رشد باکتری هایی که پیش سرطان زاها را به مواد سرطان زا تبدیل می کنند، فعال کردن سیستم دفاعی و ایمنی بدن میزبان و کاهش PH روده برای کم شدن فعالیت میکروبی در آن مربوط می شود.
اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها:
- تحریک سیستم ایمنی
تغییر در سیستم ایمنی توسط لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتر مشاهده شده است ولی سازوکار دقیق آن شناخته شده نیست. یک دلیل این افزایش، انتقال مقادیر اندکی از باکتری های بلعیده شده توسط ماکروفاژها به بافت های لنفاوی موجود در روده کوچک بیان شده است. گزارش شده که استفاده از ماست های پروبیوتیک سبب تحریک و افزایش تولید سایتوکین در سلول های خونی و افزایش فعالیت ماکروفاژها می شود.
تولید اسیدهای آلی توسط پروبیوتیک ها سبب پائین آمدن PH شده، پتانسیل اکسیداسیون-احیا در روده را تغییر داده و مقدار اکسیژن داخل روده را محدود می کند. اسیدهای آلی به طور خاص از رشد میکروب های گرم منفی پاتوژن مثل کلی فرم ها جلوگیری می کنند. بیفیدوباکتر، اسید استیک بیشتری تولید می کند. این اسید نسبت به اسید لاکتیک اثر مهارکنندگی قوی تری بر باکتری های گرم منفی دارد.
مصرف مداوم باکتری های پروبیوتیک می تواند باعث بهتر شدن پاسخ سیستم ایمنی بدن گردد.
بیشتر بخوانید: