موثرترین حیوان آزمایشگاهی در تحقیقات

شاید باور اینکه همستر به عنوان یک حیوان آزمایشگاهی دستخوش اعمال مختلف در قالب تحقیقات مختلف قرار می گیرد برای دوست دارانش به عنوان یک حیوان خانگی یا “pet” سخت باشد اما در واقع مدل بسیار خوبی برای طیف وسیعی از تحقیقات است. در این مقاله آموزشی به طور مفصل به کارایی همستر در آزمایشگاه می پردازیم.

دلایل اصلی استفاده از همستر در تحقیقات

1 .دسترسی و تکثیر راحت

2 .مقاومت نسبی به بیماریهای خودبه خودی

3 .حساسیت به خیلی از پاتوژنهای القایی

4.ویژگی های آناتومیکی و فیزیولوژیکی مناسب تحقیقات

5 .تکامل سریع با طول عمر کوتاه

دیستروفی عضلانی

اولین بار در سال 1962 در لاین همخون همستر سوری 1/50 -BIO گزارش شد. از این حیوان ها لاین دیستروفی جدیدی به نام 146-BIO که نارسایی احتقانی قلب را گسترش می _­دهند و به طور وسیعی در تحقیقات کاردیومیوپاتی استفاده می_­ شوند، به وجود آمده_­ است. در لاین همخون دیگری به اسم 24/4-BIO مواردی مثل چاقی در جنس ماده، ناهنجاریهای زیاد اندوکرینی و ریسک بالای تومور  خوش_­خیم  قشر فوق کلیه مشاهده می _­شود.

در لاین های همخون 87/20-BIO و 2/4 -BIO هایپرتروفی کیستیک پروستات، شبیه آن چیزی که که در سگ دیده می_­شود، اتفاق می_­افتد. لاین 12/14-BIO توی سن 10 ماهگی فلجی پیشرونده اندام لگنی را توسعه می _­دهد. از لاین همخون 15/16-BIO در مطالعات مربوط به اثرات سیگار استفاده می _­شود. این حیوانات کاملا عاری از بیماری های خودبه_­ خودی هستند ولی به عوامل بیماریزای القایی حساس هستند. همچنین به دیابت شیرین، جذام انسان و بروسلوز حساس است. با رژیم غذایی می_­ شود در این گونه پوسیدگی دندان و سنگ های صفراوی ایجاد کرد.

تحقیقات رادیوبیولوژی بر مبنای مقاومت بالای همستر های سوری و چینی به اثر تخریبی پرتوها در این حیوان ها انجام می شود. علاوه بر همه ی این ها عمر کوتاه و تولیدمثل سریع، همستر را به عنوان مدل مناسبی برای مطالعات فیزیولوژی تولیدمثل معرفی می _­کند.

این حیوان در مطالعات دارویی مانند اندومتاسین، پلی میکسین B سولفات و کلشی سین – که ممکن است ترشحات روده را مهار کنند و برای مدل های سرطان زا در دستگاه گوارشی نیز استفاده می_­ شود.

به علاوه موارد ذکر شده، از این حیوان به عنوان مدلی برای مطالعه سرطان پانکراس استفاده می _­شود، چون تنها مدل حیوانی است که می_­ شود تومور پانکراس را که از نظر مورفولوژیک و بالینی قابل مقایسه با موارد انسانی است، در آن القا کرد.

تجویز استروژن به همستر نر باعث القای تومور کلیوی میی شود که به خاطر این ویژگی بهترین مدل مطالعه سرطان کلیه در انسان نیز می باشد.

بعد از سگ همستر سوری ممکن است مدل مطمئنی برای مطالعه اثرات مواد شیمیایی سرطان زا روی مثانه باشد. و بالاخره اینکه از آنها به عنوان اولین مدل برای مطالعات نکروز فوق کلیوی آدیسون استفاده شده است.

در سال 1976 توان چسبندگی تخمک همستر به اسپرماتوزوآی انسان کشف شد. از آن موقع تا حالا یکی از کاربردهای همستر سوری در تحقیقات زیست پزشکی، ارزیابی توانایی لقاح انسانی با استفاده از تخمک بدون زونای همستر است. همستر سوری مدل مناسبی برای القای تومور توسط ویروس هایی مثل پولیما ویروس موش، ویروس 40 Simian میمون و آدنو ویروس انسان است.

اکثر قارچها داخل طحال، غدد لنفاوی و کبد همستر رشد می _­کنند. همسترهای آلوده به مایکوپلاسما نومونیا به عنوان مدل عفونتهای مجاری تنفسی استفاده می شوند. روز هشتم حاملگی زمان مناسبی برای مطالعات تراتوژن ها در همستر است، چون تکامل ساعت به ساعت جنین را می _­شود مشاهده کرد.

این حیوان بهترین مدل برای مطالعات تکامل جنینی در مادرهای دیابتی است چون استفاده از مواد دیابت زا بعد از جفتگیری و درمان با انسولین بدون اثرات تراتوژنی و یا کاهش اندازه، وزن و مرگ نوزاد است. متوسط عمر همستر ۲ سال و تعداد کروموزوم هایش 2n=44  و طول دوره ی حاملگی اش ۱۵ تا ۱۸ روزه است. جنس نر در سن 6 تا 7 هفتگی و ماده در 4تا 6 هفتگی به بلوغ می _­رسند. برای استفاده توليد مثلی جنس ماده از سن 6 تا 8 هفتگی و نر از 10 تا 12 هفتگی استفاده می _­شود.

مقيد کردن

راحت ترين راه، گرفتن دور سر و سينه است. روش _­دیگر گرفتن پوست ناحيه گردن و پشت حيوان است. اما مثل خیلی از حیوان های آزمایشگاهی دیگه گاهی لازمه که همستر را هم نشانه گذاری کنیم و در ادامه ی مطالعه پیگیرش باشیم نشانه گذاری در همستر به وسيله خالکوبی نواحی از پوست که موهای آن چيده شده انجام می_­ شود.

انواع تزریق

تزريق داخل وريدی: در وريد زير_­زبانی و با سر سوزن شماره 27 . با اين روش حداکثر 3.0 ميلی ليتر محلول را می_­شود تزريق کرد.
تزريق داخل عضلانی: در عضله پشتی ران حيوان و با سر_­سوزن شماره ی 26 و حداکثر حجم محلول تزريقی در اين روش 5.0 میلی_­ لیتر است.

تزريق داخل صفاقی: در کنار ناحيه خط ميانی شکم و اطراف ناف حيوان با سر سوزن شماره 25 حداکثر يک ميلی ليتر مايع در صفاق همستر می _­شود تزريق کرد. برای خون گیری هم از وريد و هم ران همستر و همينطور از طريق پونکسيون از سينوس چشمی و پونکسيون قلبی می _­شود نمونه خون گرفت. حداکثر حجم خونی که از همستر می_­ گیریم نبايد از 3.0 ميلی ليتر بیشتر باشد. برای بيهوش کردن نیز از هوشبرهای استنشاقی مثل اتر و هالوتان و بيهوش کننده های تزريقی مثل کتامين و تيو پنتال استفاده می_­ شود.

برای یادگیری و آموزش کار با انواع حیوانات آزمایشگاهی

از طریق لینک دوره های آموزشی تخصصی آزمایشگاه می توانید اقدام نمایید

بیشتر بخوانید:

• راهنمای جامع کار با حیوانات آزمایشگاهی
• راهنمای آموزشی استفاده از همستر