✍کاربرد تست PGDدر آزمایشگاه های سیتوژنتیک 

به دلیل سن بالای مادر، وجود سابقه خانوادگی بیماری های ژنتیکی، بیماریهای ژنتیکی در بین زوجین و عواملی از این قبیل می تواند باعث افزایش خطر بروز ناهنجاری های کروموزومی در نوزاد شود. پیش از این روش های تشخیصی ژنتیکی پیش از تولد یا PND به منظور بررسی ناهنجاری های کروموزومی استفاده می شد، اما دربین بسیاری از زوج ها پذیرفتن آزمایش پیش از تولد به دلیل تشخیص ناهنجاری در جنین که با احتمال خاتمه حاملگی همراه است، بسیار مشکل بوده و صدمات جسمی و روانی را در پی دارد. بنابراین در مورد برخی از این زوج ها تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD: preimplantation Genetic Diagnosis) به عنوان یک گزینه قابل پذیرش است. دومین گروه بزرگ انتخاب کنندﮤPGD، کسانی هستند که مبتلا به باروری ضعیف (Subfertility) یا ناباروری هستند و امیدوارند که با ترکیبی از تکنولوژی های تولید مثلی کمک شده و تست های ژنتیکی بر روی رویان اولیه، صاحب فرزند شوند. اساس این روش به این صورت است که به زنان به منظور تحریک تخمک گذاری زیاد (hyperovulation) هورمون داده می شود و این تخمک ها تحت هدایت اولتراسونوگرافی و در شرایط مصرف داروی مسکن اووسیت ها از طریق دهانه رحم جمع آوری می شوند. اسپرم های متحرک گرفته شده از یک نمونه مایع منی دریک محیط کشت به اووسیت ها اضافه می شوند(به این روش لقاح در شیشه (in vitro fertilization = IVF) گفته می شود و همان روشی است که برای درمان ناباروری استفاده می شود) و تحت شرایط انکوباسیون به اووسیت ها اجازه باروری داده می شود و یا لقاح با استفاده از تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم ( ICSI: intracytoplasmic sperm injection)انجام می شود. در مرحله بعد باید از یک بلاستومری که از یک بلاستوسیت جدا شده آنالیز ژنتیکی انجام شود.

در مرحله هشت سلولی در روز سوم، یک یا گاهی دو سلول (بلاستومر) برای آنالیز از جنین اولیه، بیوپسی می کنند. توجه کنید که صرف نظر از نوع آنالیز ژنتیکی که قرار است انجام شود، امکان انجام آن بر روی مواد ژنومی برگرفته از یک سلول منفرد ضروری است و در بسیاری از موارد روش انتخابی، آنالیز با یک روش تکثیر ژنومی به نام واکنش تکثیر با جایگزینی های متعدد multiple  displacement  (amplification) و مارکرهای هاپلوتایپ که به این روش تهیه هاپلوتایپ ژنتیکی پیش از لانه گزینی( haplotyping preimplantation genetic) هم می گویند است که از سال ۲۰۰۶ به کار می رود. این تکنیک منشاﺀ والدی آلل توارثی را مشخص می کند و احتمال آلودگی با نمونه DNA خارجی را مثل مشکل حذف آللی (allele dropout ) یا همان عدم تکثیر آللی که نقص در تکنیک است کاهش می دهد، در نتیجه کارایی و بازدهی روش به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند. حالا بعد از بیوپسی از بین رویان های بررسی شده، دو رویان سالم و غیرمبتلا را دوباره به درون رحم مادر انتقال می دهند. در یک حاملگی موفق لانه گزینی باید رخ دهد و این یک مانع بزرگ است به این دلیل که درصد موفقیت در هر بار آزمایش حتی در بهترین مراکز ۳۰% است. یک روش مشابه دیگر، برداشت اولین و اغلب دومین گویچه قطبی از اووسیت لقاح نیافته، در زیر زوناپلوسیدا (zona pellucida) است. آنالیز بسیار سریع، ۶ ساعت بعد از برداشتن اولین گویچهٴ قطبی به دلیل تخریب سریع آن ضروری است. آنالیز گویچه های قطبی یک روش غیر مستقیم تعیین ژنوتیپ است، به این دلیل که جسم قطبی اولیه و اووسیت هر دو در حین تقسیم میوز I از هم تفکیک شده و بنابراین حاوی اعضای مختلفی از هر جفت کروموزوم های همولوگ است.از نظر آماری تاثیر PGD به حال اندک بوده، ولی طیف وسیع در حال از بیماری های ژنتیکی تا به امروز با این روش مورد آزمایش قرار گرفتند که هر کدام از آنها نیاز به یک مجوز دارند. رایج ترین موارد استفاده ازاین روش برای بیماری های تک ژنی، فیبروز کیستی، دیستروفی میوتونیک، بیماری هانتینگتون، بتا تالاسمی، آتروفی عضلانی – نخاعی و سندروم X شکننده 

است. روش شناسایی آلل های طبیعی و غیر طبیعی در این روش در صورت مناسب بودن آنالیز پیوستگی DNA، روش PCR است. انتخاب جنسیت در مورد بیماری های وابسته به X جدی در شرایطی که انالیز تک ژنی امکان پذیر نیست، انجام می گیرد. اما بزرگترین گروه ارجاع داده شده به PGD، ناهنجاری کروموزومی و به طور خاص جابه جایی های دوطرفه و روبرت سونی است. در سال های اخیر، PGD در مواردی خاص هم برای انتخاب جنین های غیر مبتلایی که در معرض بیماری های ژنتیکی هستند، به کار می رود، هم برای ایجاد یک فرد سازگار از لحاظ آنتی ژنی لکوسیت انسانی (HLA) استفاده می شود به طوری که فرزند جدید می تواند به عنوان دهنده مغز استخوان به خواهر یا برادر مبتلای بزرگتر خود، به عنوان مثال برای کم خونی فانکونی مورد استفاده قرار می گیرد.

جدول – برخی از بیماری هایی که در مورد آنها تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی انجام شده و یا در دسترس است را معرفی می کند

MELAS (: Mمیوپاتی میتوکندریایی، E: انسفالوپاتی، LA: اسیدوز لاکتیک، S: حملات سکته)