✍بنیان علوم زیستی و مطالعات گسترده آن

زیست شناسی سلولی و مولکولی یکی از گرایش های اصلی زیست شناسی است. به سلول واحد حیات (زنده بودن) گفته می شود، همه ی موجودات نیز از باکتری ها تا پستانداران از سلول تشکیل شده اند، اما شما در این رشته لازم است که درمورد ویروس ها (که مرز بین موجودِ زنده بودن هستند) و همینطور مواد و مولکول ها هم مطالعه کنید.

تصمیم گرفتن و صحبت کردن درمورد هر رشته ای مثل یه شمشیر دولبه است. باید واقعیت های خوب و بد موجود توی اون رشته رو سنجید. یکی از مسائل مهم در خلال این سنجیدن ها این است که به ویژگی های فردی، علائق و توانایی هایمان خیلی توجه کنیم.از بهترین ها بودن در یک رشته خیلی بهتر از منفعل بودن در یک رشته ی نامی دیگر است. پس پیشنهاد ما این است که قبل از مطالعه ی این مطلب ابتدا به علاقه و توانایی های خودتان فکر کنید، تصور کنید و بعد درمورد رشته انتخابی تصمیم بگیرید.

جالب است به این فکر کنیم که تمامی واکنش های بدن ما، همانند بیماری ها، عکس العمل های لحظه ای، همه ی حواس، درد و حتی احساساتی مثل غم و شادی و عشق ناشی از سیگنال هایی هستند که اول در یک سلول یا مجموعه ی کوچکی از سلول ها کلید می خورند. گاهی اتصال یک مولکول به گیرنده مربوط به آن می تواند آبشاری از وقایع را ایجاد کند و در نهایت بیماری مانند سرطان به وجود بیاید. حالا یک پژوهشگر حوزه سلولی و مولکولی با مطالعاتی که در آزمایشگاه دارد تلاش می کند جلوی همان یک مولکول را بگیرد و این می تواند دید تازه ای نسبت به پیشگیری و درمان در حوزه ی بیماری ها ارائه بدهد.

گرایش های این رشته در مقطع ارشد به چند دسته ی زیر تقسیم می شوند:

۱.علوم سلولی و مولکولی: این گرایش ادامه ی رشته ی واحدی است که در دوره ی لیسانس گذرانده می شود. تحقیق و پژوهش در زمینه ی مکانیسم های سلولی و سیگنالینگ و تاثیرات شرایط مختلف روی آنها.

۲–ژنتیک: در این حوزه بیشتر به صفات و احتمالات وراثتی ژن و همینطور نحوه ی عملکرد ماده ی ژنتیکی پرداخته می شود.

۳–میکروبیولوژی: مطالعه در مورد میکروارگانیسم ها به خصوص باکتری ها و بررسی راه های استفاده کردن از آنها در مسیر درمان، تولید دارو و یا مواد خاص است.

۴–بیوشیمی:  همان گرایشی است که بیشتر بر قسمت “مولکولی” رشته ی سلولی و مولکولی تمرکز دارد. از مطالعه در مورد ترکیباتی که این مولکول ها در سلول های موجود زنده ایجاد می کند تا بررسی واکنش های شیمیایی حاصل از  آنها.

۵–بیوفیزیک:  در رشته های دو بخشی همانند بیوفیزیک، بیوشیمی، بیوتکنولوژی و… واژه ی قسمت دوم سهم بیشتری از آن کلمه را دارد .بنابراین می شود حدس زد که گرایش بیوفیزیک تا چه حد با فیزیک و ریاضی سروکار دارد. در واقع در این علم سعی می شود سیستم های زیستی را در قالب تئوری های فیزیک بررسی کرد.

۶–بیوتکنولوژی میکروبی: میکروب ها با توجه به ویژگی های منحصر به فردشان انتخاب خوبی برای تولید و تجزیه ی مواد مختلف در مقیاس بالا و مثلا با استفاده از روش های نوترکیبی هستند. در این گرایش مطالعه و تحقیق در حوزه ی مواد غذایی، دارویی و سوخت و معدن نیز انجام می شود.

۷–بیوتکنولوژی دریا:  مکانیسم های زیستی را در موجودات دریایی بررسی می کند. این گرایش در ایران تقریبا جدید است اما نباید از این امر غافل شد که دنیای زیر آب و ارگانیسم هایش منابع بسیار خوبی برای تولید مواد دارویی و آرایشی و … هستند.

۸-بیوتکنولوژی صنعت و محیط زیست: یک گرایش بسیار مهم که کمتر شناخته شده است. ارتباط بین اصول مهندسی و سیستم های زیستی و طراحی واحد های صنعتی و موارد محیط زیستی درگیر آن در این گرایش خلاصه می شود. حالا این صنعت میتواند حوزه ی مواد غذایی و دارویی، تولید آنزیم و حلال و ابزارهای لازم برای بیوتکنولوژی و همینطور کاربرد بیوتکنولوژی در محیط زیست را شامل شود.

۹-نانوبیوتکنولوژی: برای مطالعه و حتی تاثیر( تداخل یا تعدیل) در سیستم های بیولوژیک و در مقیاس سلول یا مولکول، نیاز داریم به مواد یا سیستم یا ابزاری در حد نانومتر. مثلا استفاده از یک نانو ذره برای انتقال دقیق دارو به سلول موردنظر.

البته لازم است درپایان توضیحات برای گرایش ها این را هم ذکر کنیم که از رشته ی زیست شناسی سلولی مولکولی می شود برای تحصیلات تکمیلی در گرایش های بسیار زیاد دیگری حتی از سایر رشته های دیگر از جمله پزشکی مولکولی، تکوین، علوم اعصاب و…هم شرکت نمود.

معرفی رشته زیست شناسی سلولی مولکولی

معرفی بازار کار سلولی و مولکولی

معرفی منابع ارشد سلولی و مولکولی

معرفی تجهیزات زیست شناسی سلولی و مولکولی

معرفی دانشگاه های دارای رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی در ایران

تحصیل زیست‌شناسی سلولی و مولکولی در خارج از کشور