✍اندازه گیری میزان هورمون HCG موجود دریک نمونه ازخون با آزمایش β-HCG

این تست بر اساس واکنش ایمونولوژیک بین HCG متصل به ذرات لاتکس و آنتی بادی های مونوکلونال که بر علیه قسمت های خاصی از زنجیر B ساخته شده اند صورت می پذیرد.

گونادوتروپین کوریونی انسانی ¹(HCG)، هورمون گلیکوپروتئینی و شبیه انسولین است که از جفت جنین برای جلوگیری از تحلیل رفتن جسم زرد ترشح می شود. ساختار مولکولی و عمل آن بسیار شبیه هورمون لوتئینی ترشح شده توسط هیپوفیز قدامی است.

مهمترین عمل گنادوتروپین کوریونی انسانی جلوگیری از تحلیل جسم زرد در پایان دوره جنسی ماهانه زن، بلکه وادار کردن جسم زرد به ترشح مقادیر حتی زیادتر از هورمون های جنسی معمولی خود یعنی پروستروژن و استروژن ها برای چندین ماه بعد است. این هورمون های جنسی از قاعدگی جلوگیری کرده و موجب می شوند که آندومتر به جای اینکه همراه با خون قاعدگی دفع گردد به رشد  خود ادامه داده و مقدار زیادی مواد غذایی ذخیره کند.

قاعدگی به طور طبیعی در زن غیر آبستن، حدود ۱۴ روز بعداز اوولاسیون روی می دهد که در این زمان قسمت اعظم آندومتر رحم از دیوار رحم کنده شده و به خارج دفع می گردد. در صورتی که این عمل بعد از لانه گزینی تخمک انجام شود آبستنی قطع می شود. اما باید دانست که ترشح گونادوتروپین کوریونی انسانی توسط بافت های تازه تشکیل شده جنینی به شرح زیر از این عمل جلوگیری می کند.

همزمان با پیدایش سلول های تروفوبلاست از تخمک ابتدایی بارور شده، هورمون گنادوتروپین کوریونی انسانی به وسیله سلول های تروفوبلاست سن سی تیال به داخل مایعات بدن مادر ترشح می گردد. ترشح این هورمون را می توان برای نخستین بار ۸ تا ۹ روز بعد از اوولاسیون یعنی اندکی بعد از لانه گزینی بلاستوسیت در اندومتر اندازه گیری کرد. آنگاه میزان ترشح این هورمون به سرعت افزایش یافته و در حدود هفته ۱۰ تا ۱۲ آبستنی به حداکثرمی رسد و تا هفته شانزدهم و بیستم آبستنی مجددا به یک رقم بسیار پایین تر کاهش می یابد. ترشح این هورمون برای باقیماندن آبستی در این سطح ادامه می یابد.

تست لاتکس بر اساس واکنش های ایمونولوژیکی برخوردآنتی ژنHCG  چسبیده به ذرات لاتکس با آنتی بادی اختصاصی که علیه زنجیره (β) تهیه شده است عمل می کند و باعث پیدایش آگلوتیناسیون می گردد.

در این روش که از خاصیت مهار آنتی بادی استفاده می شود، آنتی ژن موجود در ادرار زن حامله باعث مهار آنتی بادی شده و امکان آگلوتیناسیون لاتکس را از بین می برد. در ادرار شخصی که فاقد آنتی ژن است، آنتی بادی باعث آگلوتیناسیون لاتکس می گردد.

• بهترین نمونه آزمایشی، ادرار صبحگاهی است که باید در ظرف تمیزی (فاقد موادشوینده) تهیه شده باشد و هر چه زودتر موردآزمایش قرار گیرد. در صورت لزوم، می توان ادرار را دریخچال نگهداری و در کمتر از ۱۲ ساعت آزمایش نمود. برای مدت های طولانی تر لازم است که نمونه ها Sodiumazide (1/0درصد) اضافه شود. یا در فریزر C ۲۰- قرار داده شوند.

نمونه های فریز شده بایستی کاملاً شفاف باشند. در غیر اینصورت سانتریفوژ نمودن آنها ضروری است.

روش کار/ دستورالعمل

۱ – معرف ها و نمونه ادرار را درست قبل از انجام آزمایش از یخچال بیرون آورده و استفاده نمایید.

۲ – ۵۰ میکرولیتر یا یک قطره (با قطره چکان مخصوص) از نمونه ادرار را در سطح دایره مشکی اسلاید بچکانید.

۳ – یک قطره محلول آنتی بادی مونوکلونال در حالی که قطره چکان به طور عمودی نگاه داشته شده است آزادانه روی هر کدام از نمونه ها بچکانید و با اپلیکاتور مخلوط کرده و کاملا در سطح دایره اسلاید پهن کنید.

۴ – اسلاید را با روتاتور یا دستی ۳۰ ثانیه تمام به صورت دورانی حرکت دهید تا HCG موجود در ادرار کاملا̋ خنثی شود.

۵ –شیشه محتوی لاتکس را خوب تکان دهید تا سوسپانسیون آن یکنواخت گردد.

۶ – سپس یک قطره از آن را روی هرکدام از نمونه های اسلاید بچکانید و با اپلیکاتور در سطح دایره مخلوط کنید و سپس با روتاتور به مدت ۲ دقیقه تکان دهید.

۷ – نتیجه آگلوتیناسیون را بررسی و به صورت زیر تفسیر و گزارش نمایید:

• ظاهر کاملا شیری و بدون آگلوتیناسیون مثبت
• پیدایش ذرات آگلوتینه منفی
• آگلوتیناسیون ضعیف مشکوک
• در اینصورت تکرار آزمایش روی نمونه جدیدی که ۳ تا ۴ روز بعد تهیه شده باشد پیشنهاد می گردد.

۸ – اسلاید را با آب و صابون و سپس زیر شیر آب کاملا̋ شستشو دهید تا آثار چربی از بین برود و در پایان با آب مقطر آبکشی کرده و با پارچه بدون کرک خشک نمایید.

• نکات قابل توجه

۱ – معرف ها را فقط در موقع مصرف از یخچال خارج کنید و بلافاصله بعد از انجام آزمایش به جای خود برگردانید.

۲ – حرارت اسلاید شیشه ای که در دمای اتاق نگهداری می شود، اثر دمای پایین یخچال را خنثی و شرایط آزمایش را از نظر  درجه حرارت فراهم می کند.

۳ – غلظت HCG ممکن است در بیماران مبتلا به آندوتلیومای جفت و مول هیداتیفرم حتی در نبودن حاملگی بالا برود و باعث بروز نتایج مثبت کاذب گردد. بعضی از داروها و همچنین پروتئین زیاد در ادرار نیزممکن است نتیجه آزمایش را به طور کاذب مثبت نشان دهد

۴ – گاهی در حاملگی های خارج رحم، توکسمی و مرگ جنین یا در حالات تهدید به سقط به علت کاهش ترشح HCG نتایج آزمایش به صورت منفی ظاهر می شود.

۵ – در تست های حاملگی نباید تنها با انجام یک بار آزمایش تشخیص را نهایی تلقی کرد بلکه توجه به وضع کلینیکی بیمار نیز ضرورت پیدا می کند.

موارد درخواست تست لاتکس (-HCGβ):

• تایید بارداری
• تعیین سن تقریبی جنین
• تشخیص حاملگی غیر طبیعی، مانند حاملگی خارج رحمی
• تشخیص سقط احتمالی جنین
• بررسی سندرم داون

1. Human Chorionic Gonadotropin (HCG)