✍ کشت استرپتوکوک ها و فعالیت همولیز گروه های مختلف استرپتوکوکی

استرپتوکوک ها کوکسی های گرم مثبت با آرایش زنجیره ای می باشند. اکثر استرپتوکوک ها بی هوازی اختیاری هستند، اما برخی از آنها بی هوازی اجباری می باشند و در محیط مایع میکروآئروفیل تا بی هوازی رشد می کنند و با تخمیر گلوکز، اسید لاکتیک تولید می کنند. کلونی این باکتری ها در محیط جامد کوچک(به قطر ۱ میلیمتر) می باشد. استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها را می توان سریعا با آزمایش کاتالاز از هم افتراق داد.

روش های مختلفی از جمله؛ فعالیت همولیتیک، خصوصیات ایمونولوژیکی و تست حساسیت به فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی جهت طبقه بندی استرپتوکوک ها به کاررفته است ولی معروفترین آن طبقه بندی براساس آنتی ژن های پرسیپیتاسیون بوده و استرپتوکوک ها را به گروه های A تا K،H، تا U طبقه بندی می کند. استرپتوکوک پیوژنز مهمترین گونه بیماری زا محسوب می شود. این باکتری مسئول تعدادی از عفونتهای اولیه (گلودرد چرکی، زرد زخم) و ثانویه (تب روماتیسمی و گلومرونفریت) در انسان می باشد. استرپتوکوک بیوژنز از گلو و نازوفارنکس انسان قابل جداسازی است. همچنین در این نواحی استرپتوکوک های ویریدنس آلفا همولیتیک حضور دارند. این باکتری ها به دلیل فعالیت آلفا همولیتیک از استرپتوکوک پیوژنز قابل افتراق هستند.

علاوه بر این می توان استرپتوکوک پیوژنز را با انجام تست حساسیت به باسیتراسین از استرپتوکوک های ویریدنس افتراق داد. در این تست یک دیسک آغشته به باسیتراسین در محیط آگار خونی تلقیح شده، کاشته می شود. مشاهده هاله عدم رشد در اطراف کلونی ها بیانگر حساسیت به باسیتراسین بوده و نمونه مجهول استرپتوکوک پیوژنز می باشد و عدم وجود هاله نشان دهنده استرپتوکوک های غیر گروه A است. از طرفی استرپتوکوک پیوژنز به دیسک SXT ( تری متوپریم + سولفامتوکسازول) مقاوم است، در حالیکه استرپتوکوک های ویریدنس نسبت به SXT حساس هستند.

محیط انتخابی برای استرپتوکوک های گروه A محیط کشت آگار خونی می باشد. در این محیط کلنی کوچک برجسته به قطر ۰.۵ میلیمتر با حاشیه شفاف از همولیز بتا ایجاد می کند. دمای بهینه برای رشد باکتری ۳۵ درجه سانتیگراد است.

واکنش همولیز در محیط آگار خون دار

استرپتولیزین حاصل از استرپتوکوک پیوژنز مسئول فعالیت همولیتیکی باکتری و لیز گلبول قرمز در محیط آگار خونی می باشد، که با نام بتا همولیز توصیف می شود. در حقیقت استرپتوکوک پیوژنز دو نوع همولیز تولید می کند: استرپتولیزین O و استرپتولیزین  S. اکثر استرپتوکوک ها هر دو نوع همولیز را دارا می باشند.

استرپتولیزین O حساس به اکسیژن بوده و تنها در محیط فاقد اکسیژن یا در عمق محیط کشت آگار خونی همولیز دارد. این ماده فعالیت ایمونولوژیکی داشته و آنتی بادی ضد استرپتولیزین O (ASO) می تواند فعالیت آن را خنثی کند، اندازه گیری سطح سرمی ASO تحت عنوان تیتراسیون ASO خوانده می شود. تست ASO بطور روتین برای تشخیص عفونت اخیر استرپتوکوکی بکار می رود.

استرپتولیزین S مقاوم به اکسیژن است و در مجاورت اکسیژن و در سطح محیط کشت آگار خونی همولیز تولید می کند. این آنزیم برخلاف استرپتولیزین O غیر ایمونوژن است. جهت مشاهده واکنش همولیزین حساس به اکسیژن در برخی باکتری ها مانند استرپتوکوک ها محیط کشت به طریق بی هوازی انکوبه می گردد.

استرپتوکوک آگالاکتیه جزو استرپتوکوک های گروه B طبقه بندی می شود، این باکتری ساکن روده و بخش ابتدایی دستگاه تناسلی زنانه می باشد، همچنین مسئول تعدادی از عفونت های سپسیس و مننژیت در نوزادان به شمار می رود.استرپتوکوک آگالاکتیه بصورت کلنی های کدر و سفید مایل به خاکستری با هاله باریکی از همولیز بتا بر روی آگار خوندار رشد می کند. هاله همولیز برای بعضی سویه ها به قدری کوچک است که باید کلونی را ازسطح آگار برداشت تا همولیز دیده شود. این باکتری را می توان توسط مقاومت به باسیتراسین، توانایی هیدرولیز هیپورات سدیم و واکنش CAMP مثبت از سایر استرپتوکوک ها افتراق داد. فاکتور CAMP پپتیدی است که با همولیزین استافیلوکوک ها واکنش سینرژیک داده و فعالیت همولیزین را در لیز گلبول های قرمز افزایش می دهد.

 واکنش CAMP

مقدمه ای در رابطه با استرپتوکوک ها

روش آزمایش تهیه اسمیر از کشت استرپتوکوک و تست های تکمیلی این رده